تاریخچه :
از سابقه طب سنتی در کشورمان و روند رشد آن شروع کنیم. در دنیا، مکاتب پزشکی بسیار محدود بودند و هنوز هم هستند، اما روش‌ها و شیوه‌های درمانی بسیار متعدد بوده و هست. یک مکتب پزشکی همواره بر اساس یک تفکر منطقی یا فلسفی شکل گرفته، مثلا مکتب طب چینی بر اساس تفکر تائو (دائو) و مکتب طب هندی (آیورودا) بر اساس تفکر «ودا» صورت گرفته که هر یک از این ها یک مکتب فلسفی هستند.
بادکش درمانی یا کاپینگ یک روش درمان قدیمی است که طیف وسیعی از بیماری‌ها را می‌تواند درمان کند و به طور کلی می‌تواند روی حال عمومی چه در سطح ذهنی و روانی و چه در سطح جسمی و فیزیکی اثر بگذارد. بعضی کتب معتقدند که بادکش می‌تواند نه تنها به اندازه آنتی‌بیوتیک‌ها و مسکن‌ها و حتی فراتر از آنها عمل کند، حتی در جایی که داروها از درمان قاصرند به بیماران کمک می‌کند. این تکنیک بسیار ساده، ارزان و کارآمد است و به عقیده من همه ما به مانند نیاکانمان- باید دانش آن را فرا گیریم تا شادتر و سالم‌تر زندگی کنیم.
به طور کلی بادکش درمانی (کاپینگ) در اکثر تمدن‌ها استفاده می‌شده است. حجامت و بادکش درمانی در خاورمیانه قدمتی هزاران ساله دارد. در مصر باستان در یکی از کتب پزشکی مرجع که ۱۵۵۰ قبل از میلاد مسیح روی پاپیروس نگاشته شده، از بادکش درمانی نام برده شده است. در قدیم از شاخ حیوانات و بامبو برای بادکش تر استفاده می‌شده است.
بادکش گذاشتن یا به قول عامه، لیوان انداختن‌ها امروزه در بین اهل فن به حجامت گرم و خشک، شهرت یافته، از روش‌های مهم درمانی در طب سنتی و طب سوزنی (چینی) است که دارای سابقه چند هزار ساله است. از گذشته‌های دور اطباء و حکمای مشرق زمین به خواص درمانی بادکش‌گذاری پی برده و در درمان بسیاری از بیماری‌ها و دردها از آن بهره می‌گرفته‌اند. در طب سنتی چین، تلفیقی بین بادکش درمانی و طب سوزنی صورت گرفته است و اطبای چینی برای افزایش تأثیر طب سوزنی، در بسیاری موارد، آن را همراه با بادکش به کار می‌برند.
در طب سنتی ایران زمین نیز درمان با بادکش سابقه‌ای، طولانی دارد و توسط اطبای بزرگی چون ابوعلی‌سینا، رازی، جرجانی و… به کرات برای درمان بیماری‌ها و دردهای مختلف تجویز شده است و هنوز نیز با نام‌های «لیوان انداختن» یا کوزه گذاشتن در اقصی نقاط کشور رواج دارد. در طب کلاسیک و جدید نیز مطالعات فراوانی روی تأثیرات بادکش در درمان بیماری‌ها و مکانیسم این تأثیرات انجام شده است. در این میان، می‌توان به مطالعات فراوان دکتر یوهان ابلر( پزشک آلمانی) و پروفسور وُن نیسر اشاره کرد. کتاب‌های فراوانی نیز در این زمینه در سراسر جهان به چاپ رسیده است که برای نمونه، می‌توان به کاپینگ تراپی نوشته پروفسور کِی‌چیرالی از انگلستان و کتاب‌های متعدد در مورد بادکش درمانی یا خلأ درمانی اشاره کرد.
پروفسور «شارل لیشتن تلر»، استاد تاریخ پزشکی در دانشگاه لوزان و هامبورگ در کتاب تاریخ پزشکی می نویسد: «برای این که بدانیم به کجا می رویم، باید بدانیم که از کجا می آییم و برای این که بدانیم در کجا هستیم، باید گذشته ی خود را بجوییم و ببینیم که از کجا می آییم.»
نابسامانی های پزشکی اخیر، تا حد زیادی به این علت است که انسان، رابطه ی خود را با گذشته قطع کرده است و اگر کسی از گذشته ی پزشکی آگاه باشد، برای پیش رفت دانش پزشکی راه های تازه ای پیدا خواهد کرد.
سازمان بهداشت جهانی از حدود ۳۰ سال پیش، به منظور جامه ی عمل پوشاندن به شعار خود، توسعه ی طب سنتی را مورد توجه قرار داده است. این تصمیم، بر دو پایه استوار است: اول، عدم دسترسی بسیاری از افراد به خدمات اولیه ی بهداشتی درمانی، که در بعضی کشورها تا ۸۰ درصد جمعیت را شامل می شود و دوم، عدم رضایت از درمان های طب جدید، به خصوص در رابطه با بیماری های مزمن و عوارض جانبی داروهای شیمیایی.
به این دلیل، در سال ۱۹۷۸ سازمان بهداشت جهانی، بیانیه ای در زمینه ی توسعه ی طب سنتی منتشر نمود. در این بیانیه طب سنتی به طور خلاصه، این گونه تعریف شده است: «مجموعه ی تمامی علوم نظری و عملی که در تشخیص طبی، پیش گیری و درمان بیماری های جسمی، ذهنی یا ناهنجارهای اجتماعی به کار می رود و به صورت گفتاری یا نوشتاری، از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته باشد.»
یکی از روش های درمانی که دارای سابقه ی چند هزار ساله می باشد، «بادکش درمانی» است که پزشکان از زمان های دور، در درمان بیماری ها و دردها از آن بهره می گرفتند.
در طب سنتی چین، تلفیقی بین «بادکش درمانی» و «طب سوزنی» صورت گرفته است و طبیبان چینی، در بسیاری موارد، جهت افزایش تأثیر طب سوزنی،آن را همراه بادکش به کار می برند. در طب سنتی ایران زمین نیز درمان با بادکش (حجامت گرم و خشک)، سابقه ای طولانی دارد و توسط پزشکان بزرگی چون «ابو علی سینا»، «رازی»، «جرجانی» و بقیه، بارها جهت درمان بیماری ها و درد های مختلف، تجویز شده است.
در طب کلاسیک و جدید نیز مطالعات فراوانی روی تأثیرات بادکش در درمان بیماری ها و مکانیسم این تأثیرات انجام شده است.
در این میان، می توان به مطالعات فراوان دکتر «یوهان ابلر» (پزشک آلمانی) و پروفسور Von neisser اشاره کرد.
کتاب های فراوانی نیز در این زمینه در سراسر جهان به چاپ رسیده که به عنوان نمونه، می توان به Cuppiny thrapy نوشته ی پروفسور Il Kay chiraliاز انگلستان و کتاب های متعدد در مورد بادکش درمانی یا خلاء درمانی اشاره کرد.
در شبکه های علمی اینترنت نیز مقالات متعدد (بیش از ۲۶۰ هزار مورد) در این زمینه موجود است که با کلمات کلیدی Air thrapy, cupping, Dry cupping می توان آن ها را ملاحظه نمود. ساخت دستگاه های Cupping therapyکه در ایران به دستگاه «دردکش» معروف است، استفاده از این شیوه ی درمانی را برای عموم مردم آسان نموده است.
به طور کلی بادکش درمانی (کاپینگ) در اکثر تمدن‌ها استفاده می‌شده است. حجامت و بادکش درمانی در خاورمیانه قدمتی هزاران ساله دارد. بعضی کتب معتقدند که بادکش می‌تواند نه تنها به اندازه آنتی‌بیوتیک‌ها و مسکن‌ها و حتی فراتر از آنها عمل کند، حتی در جایی که داروها از درمان قاصرند به بیماران کمک می‌کند.
در کتب طب سنتی ایران از جمله ذخیره خوارزمشاهی و قانون فی الطب و الحاوی و … ، مطالبی در مورد بادکش وجود دارد که نشان دهنده سابقه طولانی این روش است. بادکش یکی از اجزاء کوچک اعمال یداوی در طب سنتی محسوب می شود.
در بیشتر کشورهاى توسعه یافته، طب سنتى و مکمل را تعداد زیادى از افراد این جوامع پذیرفته اند. به طورى که ۴۸ درصد مردم استرالیا، ۷۰ درصد جمعیت کانادا، ۴۲ درصد مردم آمریکا، ۳۸ درصد مردم بلژیک و ۷۵ درصد جامعه ى فرانسه، دست کم یک مرتبه در سال از خدمات طب مکمل بهره مى برند.
در آلمان ۷۷ درصد کلینیک هاى ضد درد از طب سوزنى یا بادکش سرد استفاده مى کنند و امروزه وسایل پیشرفته در خصوص حجامت و بادکش و طب سوزنى و … ساخته شده است که جزو صنایع پزشکى محسوب شده و درصد قابل توجهى را به خود اختصاص داده اند.
به عقیده ى ابن سینا، بهترین مکتب پزشکى آن است که به دارو نیاز نداشته باشد
۴ مهر ۱۳۸۶ با دستور وزیر وقت بهداشت و درمان، طب سنتی در کشورمان صاحب دانشکده و مرکز علمی رسمی شد و در ۶ سال گذشته، تعداد دانشکده‌های طب سنتی به عدد ۷ رسیده است و دانشجویان نوبت اول این دانشکده‌ها اکنون فارغ‌التحصیل شده‌اند.
به هر حال سابقه طولانی طب سنتی همراه با ۱۸ هزار کتاب در این زمینه، این نوع طبابت را در جایگاهی جدی قرار می‌دهد.
آنچه امروز از آن به عنوان طب سنتی ایران یاد می‌شود سه بخش دارد:
الف) یک بخش آن «طب فولکلوریک» است و در واقع طب بومی در میان اقوام مختلف ایرانی برگرفته از تجربیات یا تعلیمات صاحبان تجربه است.
ب) بخش دیگر با عملکرد عطاری‌ها، شکسته‌بند‌ها و… مرتبط است. فعالیت طب‌سنتی که در قرن اخیر مطرح بوده، منسوب به این دو گروه است.
ج) بخش سوم که در واقع مکتب پزشکی- ایرانی است و نام اصلی‌اش «مکتب طب اخلاطی» است، بر اساس تفکر عناصر و اخلاط به وجود آمده است. این مکتب در واقع «مادر» مکاتب پزشکی جهان است و تنها مکتبی است که قابلیت علمی-پژوهشی و آموزشی آن طی قرون و اعصار بر سراسر جهان پزشکی سیطره داشته است.
