دیسک کمر چیست؟
در ستون فقرات بدن انسان بین مهره های کمری بالشتک هایی ژلاتینی یا صفحاتی از جنس غضروف قرار دارند که به آنها دیسک کمر گفته می‌شود. بیماری دیسک کمر یا به عبارت صحیح تر فتق دیسک کمر به انگلیسی lumbar disc hernistion گفته می شود.
دیسک از دو قسمت درست شده است. یکی حلقه دیسک که آنولوس فیبروزوس (annulus fibrosus) و دیگری هسته دیسک که نوکلئوس پولپوزوس (Nucleus Pulposus) نامیده می شود. حلقه دیسک از چندین لایه بهم تنیده *کلاژن* درست شده است. (( مانند تایر ماشین ))
در شکل زیر دیسک ازدو قسمت هسته دیسک و حلقه دیسک درست شده است. هسته دیسک خاصیت ژلاتینی دارد و حلقه دیسک مانند پیاز ۱۶ لایه بهم تنیده دارد. در پشت دیسک سوراخ بین مهره ای و ریشه های عصبی قرار دارد.
کار دیسک کمر چیست؟
۱- باعث می شود که ما به جلو و عقب و چپ و راست بتوانیم خم شویم و بچرخیم در واقع دیسک یک بلبرینگ زنده است.
۲- مانند کمک فنر ضربه های وارد شده به ستون فقرات را می گیرد ، بنابرین ما یکنواخت راه می رویم.
۳- هنگام بلند کردن اجسام سنگین ، به دیسک که ساختمانی قابل فشرده شدن هستفشار وارد می شود ، در نتیجه مهره ها که قابل فشرده شدن نیستند از شکستگی محافظت می شوند.
۴- هر دیسک مانند اهرم های کوچکی در حرکات ستون فقرات عمل می کند و باعث می شود که ما بتوانیم اجسام سنگین را بلند کنیم.
علائم بیماری دیسک کمر
علائم این بیماری به چند دسته تقسیم می شود که در ادامه به چند نمونه اشاره شده است:
- کمر درد
- درد اندام های تحتانی است که اصطلاحاً درد سیاتیکی نامیده می شود.
- علائم عصبی حسی مانند گزگز و سوزش و خواب رفتن کل اندام های تحتانی یا بی حسی در قسمتی از اندام های تحتانی.
- اختلالات حرکتی مانند ضعیف شدن عضله های اندام تحتانی
- سندروم دم اسب که تمام اندام‌های تحتانی از کار افتاده و فرد دچار بی اختیاری یا عدم توانایی در ادرار کردن می شود.
انواع بیماری دیسک کمر چیست؟
دیسک کمر یک کلمه عام است، بیماری دیسک کمر شامل یک طیف از انواع متفاوتی از بیماری‌ها می تواند باشد. به هر حال هر دیسکی که از لحاظ
ساختمانی و از لحاظ عملکرد با دیسک طبیعی انسان متفاوت باشد بیماری دیسک کمر نامیده می‌شود. شکل زیر انواع بیماری دیسک شامل ساییدگی یا دژنراسیون دیسک، برجستگی دیسک (Disc bulging) فتق یا پارگی دیسک کمری (Herniated disc) کاهش ارتفاع دیسکی و پیدایش زواید استخوانی را نشان می دهد.
عوامل تاثیر گذار در ایجاد بیماری دیسک کمر
یکی از عوامل فشار زیاد و ناگهانی مثل زمین‌خوردن یا بلندکردن یک جسم سنگین می باشد، از سایر عوامل ایجاد دیسک کمر نیز اعمال فشارهای کم اما مکرر می باشد، مثلا سال ها فرد طولانی پشت میز خود می نشیند و تدریجاً دیسک کمر را تحریک می کند ولی ایجاد هرنی و فتق دیسک کمر بعضی چندین سال رخ می دهد.
اما علت دیسک کمر را باید در تمام این سال هایی جستجو کرد که فرد بدون ورزش و تناوب در کار طولانی نشسته است یا ورزش های اشتباه انجام داده است یا صدمات فیزیکی از قبیل افتادن و… داشته است.
در زمانی که فرد به سمت جلو خم می‌شود یا تنه را به یک سمت می چرخاند دیسک های کمر نیز بیشتر به سمت عقب فشرده می شوند. پس زمانی که فرد به‌طور مکرر به جلو خم شده یا بارها با چرخش تنه مواجه باشد، احتمال فتق دیسک فرد افزایش می یابد.
بیماری دیسک کمر و توصیه های درمانی طب سنتی برای کمر درد
امروزه معلوم شده است که اسید اوریک ورم دیسک و مهره ها را زیاد می کند.
در افرادی که بیماری دیسک دارند، گوشت قرمز ممنوع است و بجای آن بهتر است از ماهی، روغن ماهی، آجیل و مغزها، بادام زمینی، سویا، سیب زمینی، حبوبات و نان جو استفاده کنند. در یکی از تحقیقات آمده است که خوردن سیر پخته در کاهش کمر درد بسیار موثر است.
در تحقیقاتی معلوم شده که مصرف کافی کلسیم، ویتامین E، مس، روی و منگنز بسیار موثر است. همچنین در تحقیقات دیگری آمده است که ایکوزاپنتانوئیک اسید EPA و گامالینو لینوئیک GLA برای آرتروز و رماتیسم بسیار موثر هستند که در تخم مرغ، تخم کتان، ماهی سالمون، ماهی قزل آلا و جگر ماهی وجود دارد. روغن دانه توت سایه نیز حاوی این مواد است.
غذاهای مفیدی که حاوی کلسیم و فسفر می باشند برای بیماری دیسک مفید هستند. این غذاها شامل کشک، کلسیم، پونه کوهی، چهار مغز (گردو، بادام، پسته، فندق) کنجد با پوست، سبزیجات، میوه جات، روغن زیتون و نور مستقیم آفتاب است، اما قند و شکر و چای ترش ها، لبنیات، پنیر و چای شیرین مضر هستند. سیگار مضر است و بیمار باید به اندازه کافی آب بنوشد.
