از دیدگاه طب سنتی تنگی نفس یا سوء تنفس می تواند دلایل زیادی داشته باشد. گاهی علت از قلب است ، گاهی رطوبت غلیظ یا رقیق موجود در ریه است و گاهی بلغم غلیظ ، گاهی اخلاط غلیظ است ، گاهی ریزش مواد از ناحیه سینوس ها یا ناحیه سر به پائین است و گاهی ورم ریه و گاهی ورم مری است و گاهی به علت مشکل در معده است و یا گاهی ضعف عضلات تنفسی می باشد.
در تمامی بیماری های ریه باید این اصول را رعایت نمود:
بیماران ریوی چه آسم چه آلرژی و چه برونشیت و یا عفونت ریه باید از غذاهای بسیار تند و ترش پرهیز کنند . اگر حرارت مزاج بیمار بالاست از سکنجبین استفاده نمایند.
بیماران ریوی بخصوص آنها که بلغم غلیظ در ریه دارند مانند شیر، ماهی و میوه ها خودداری کنند ، غذا و نوشیدنی و سبزی سرد بخصوص هندوانه، خیار، خرفه، اسفناج ممنوع است. این افراد نباید پس از غذا آب بنوشند و از نفاخ ها مانند باقلا بخصوص عدس و لوبیا خودداری کنند و پس از غذا استحمام نکنند و سریعا پس از غذا نخوابند . اگر بخارات معدی در افراد تنگی نفس زیاد باشد کسانیکه مخصوصا شبها به علت بخارات معده دچار تنگی نفس می شوند از عدس، بادمجان ، گوشت گاو و تندی و ترشی پرهیز کنند . پرهیز از شراب را شیخ الرئیس ابن سینا تاکید نموده است.افرادیکه تنگی نفس دارند نباید یبوست داشته باشند و اگر تنگی نفس علت قلبی داشته باشد مخصوصا در حرارت قلبی زیاد که نبض قوی و بدن گرمی دارند ، نوشیدن ماء الشعیر موثر است . در افرادی که تنگی نفس به مشارکت معده دارند ، یعنی نفخ آنها زیاد و هضم ایشان ضعیف اما از سکنجبین ، شربت لیمو و عصاره گل گاوزبان و کاسرالریاح یا بادشکن ها استفاده کنند.
در حمله های حاد و مزمن آسم و در افراد برونشیتی اغلب خلط غلیظ مشاهده می شود . این افراد باید حتما غذای لطیف استفاده کنند مانند جوجه مرغ، تخم مرغ عسلی، گوشت گنجشک، زیره، دارچین، زنجبیل و زیره و فلفل در غذاهای آنها باشد.
از سبزی ها ترب، پونه و ترخون برایشان مفید است. آب عسل و عرق رازیانه و بعضی از میوه های خشک مانند پسته کوهی، انجیر و مویز سودمند است و مغز بادام بو داده با کمی نمک دریا و مختصری ورزش پس از استراحت پس از مصرف غذا برایشان کمک کننده است . اگر خلط خیلی غلیظ باشد ماء الشعیر لازم ست.اگر در هر صورت معده عامل مهمی بود، باید معده تقویت شود و مقوی هضم به ایشان بدهند . زعفران به علت تقویت دستگاه تنفس و باز کردن راه تنفس از داروهای مفید برای تنگی نفس است.
این غذاها پاک کننده سینه هستند:
آرد باقلا، آب عسل، روغن زرد، بادام، قند ، هندوانه، کدو مخصوصا اگر روغن زرد را با عسل و بادام تلخ بلیسید و انجیر و مویز موجب پاک کنندگی ریه از اخلاط غلیظ و چرک می شوند.این غذاها دارای قدرت جلا دهنده مجاری تنفسی و کمک به دفع خلط هستند: حریره و آرد باقلا ، مزوره یا آش بی گوشت ، چغندر و اسفناج و مویز و انجیر خشک با بادام پوست کنده با کره با شکر یا عسل.
این غذاها به دفع خلط کمک می کنند : حریره سبوس گندم ، حریره شیره گندم، انجیر خشک و مغز گردو و خرما.
آب عسل از درد سینه می کاهد و سکنجبین عسلی خلط غلیظ را لطیف می کند. در هر حال آب عسل جزو بهترین پاک کننده ها و شوینده مجاریند و اگر ورم مجاری باشد، مخصوصا در آسمی ها بهتر است آب عسل رقیق باشد و باضافه زعفران تاثیر را بیشتر می کند.
در حالت هایی که علت قلبی برای تنگی نفس مطرح است، عرق گل گاوزبان با شربت انار شیرین موثر است. در کسانیکه خلط خونی دارند جویدن خرفه و فرو بردن آب آن سریعا خون را متوقف می کند.
