درمان کهیر با حجامت تخصصی (سلسله مباحث حجامت تخصصی)
دکتر افراسیابیان
حجامت از ریشه لغت حجم به معنای مکش است. بنا به تعریف حجامت عملکردی است که با زدن تیغ به صورت سطحی با جایگاه هایی ویژه از بدن انسان و خروج خون انجام می شود. البته فقط میتوان مکش را انجام داد. بدون آنکه خون را از بدن خارج نمود، آن را حجامت خشک می گویند.
حجامت ریشه تاریخی بسیار قدیمی دارد. در اوراق پاپیروس مصری، اشکالی دال بر انجام حجامت دیده میشود که تقریباً به ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمیگردد.
پلین محقق فرانسوی میگوید آدمی حجامت را از طبیعت فرا گرفته است. حجامت حاصل فرایندی غریزی و طبیعی است. هرگاه اسب آبی احساس پرخونی میکند از آب خارج میشود و خود را به شاخه های نوک تیز درختان میزند و پس از خارج شدن مقداری خون و سایش بدن بر ساحل برای بند آمدن خون، پس از مدتی درنگ، به آب بازمیگردد. بدن انسان نیز چنین واکنشهای دفاعی دارد. در بالا رفتن فشار خون و رسیدن به مرز خطر بسیار اتفاق می افتد که بیمار خون دماغ میشود. این بدون خونریزی مانند یک سوپاپ اطمینان عمل میکند.
دکتر دیویس محقق نامدار غربی در کتاب تاریخ و ابزارهای خون گیری میگوید حجامت یک عملکرد فیزیولوژیک است که آدمی آن را از طبیعت فرا گرفته است. تاریخ خونگیری سیری دورانی دارد که ابتدا از آسیا و شرق یعنی ایران باستان و مصر و چین و هند آغاز، سپس به یونان رفت و در دوره تمدن اسلامی باز هم به ایران برگشت و در دامن تمدن اسلامی، رشدی فزاینده کرد و به صورت علمی مدون و مبسوط درآمد.
در این مقاله کوتاه، به کاربردهای تخصصی و موضعی حجامت می پردازیم. تقریباً اکثریت مردم میدانند که حجامت عام یا حجامت کلی وسیله ای برای کاستن خون در افراد، مزاج خون یا دم است که در فصل بهار دچار غلظت و افزایش حجم خون میشود. اما این کاربرد عمومی حجامت است و کاربردهای تخصصی حجامت بسیار گسترده تر و دقیق تر است. در کتابهای طب سنتی ایران آمده است که حجامتهای خاص یا ویژه تاثیر ویژه بر موضع یا محل حجامت دارند. به عبارت دیگر یک نوع تنقیه یا پاکسازی خاص انجام میدهند. به جز پاکسازی موجب جلوگیری از ریزش ماده یا عامل بیماری زا به محل حجامت میشوند.
برای مثال حجامت کبد که در قسمت خلفی تنه انسان در بخش میانی محل آناتومیک کبد انجام می شود تاثیر اختصاصی بر التهاب و آنزیم های کبدی بر جای می گذارد. حجامت سر تاثیرات خاصی بر سر و صورت دارد و همین طور انواع حجامت های دیگر. در این مقاله کوتاه به یک کاربرد اختصاصی حجامت می پردازیم و آن را بسط می دهیم.
در سال ۲۰۱۳ میلادی اینجانب به اتفاق یکی از اساتید دانشگاه سیدنی استرالیا، سخنرانی مشترکی در کنفرانس بین المللی دارو و درمان در کشور امارات متحده عربی راجع به تاثیر حجامت بر کهیر مزمن به انجام رساندیم. این کنفرانس توسط کشور آمریکا برگزار و مدعوین از سراسر کشورهای جهان به خصوص مراکز پیشرفته صنعتی و علمی گردهم آمده بودند. کهیر مزمن از انواع بسیار آزار دهنده آلرژی یا حساسیت است. سیستم دفاعی بدن انسان دارای حافظه یا خاطره است. امکان دارد که یک واکنش حساسیتی به یک عامل آلرژن یا حساسیت زا برای مدتهای طویل در بدن باقی بماند. علت کهیر مزمن در موضعی که ریزش میکند از دیدگاه طب سنتی، ماده یا خلط صفراوی است که به صورت احساس سوزش، گرمی، خارش و تورم خود را نشان میدهد. از دیدگاه طب کلاسیک، علت این تورم مدیاتورها یا مواد واسطه ای حساسیت هستند.
تحقیق انجام شده بر روی کهیر مزمن در صورت انجام شد. در ارتباط با بیمارانی که به مدت ۲ سال از تورمهای گاه به گاه و متناوب صورت در ناحیه پیشانی و گونه ها، رنج می بردند. به صورتی که توان خروج از منزل و ظهور در ملاء عام را از دست داده بودند. زیرا صورت بسیار بدشکل و غیر طبیعی می شود. در هنگام حجامت موضعی، مدیاتورها یا عاملهای ترشحی از منطقه انجام حجامت به وسیله زدن تیغ و کشیدن خون، بیرون ریخته می شوند. بنابراین تصمیم ما بر آن شد که پروتکل درمانی خود را بر دو بخش بگذاریم.
۱ – بخش اول حجامت محل کهیر که در ناحیه پیشانی، گونه ها به صورت حجامتهای سوزنی یعنی خراش های بسیار کوچک در طول یک الی دو میلی متر.
۲ – بخش دوم حجامت ناحیه میانی پشت منطبق بر مهره ۱۲ کمری، این محل در واکنشهای سیستم دفاعی بدن تاثیر قابل ملاحظه ای دارد.
نتیجه درمان بسیار رضایت بخش و قابل قبول بود. در بیش از ۸۰ درصد موارد از بیماران به صورت کامل علائم برطرف شد. بدون آنکه بازگشت داشته باشد. در سایر موارد بهبود نسبی یا بهبود کامل اما گاهی با رجوع خفیف مشاهده شد. نتیجه تحقیق در کتاب دارو و درمان کنفرانس به چاپ رسید که قابل عرضه به خوانندگان عزیز است.
این مقاله در مجله نیک و نو به چاپ رسیده است.
